Ομιλία του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότη Μηταράκη στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, όπου και ενημέρωσε για τις εξελίξεις στο Μεταναστευτικό
Κ. Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
Ζήτησα να ενημερώσω την Βουλή σήμερα για τις εξελίξεις στο μεταναστευτικό, με αφορμή τις νέες προσπάθειες εργαλειοποίησης του ανθρώπινου πόνου.
Προφανώς, κανείς δεν έχει ξεχάσει τι βιώσαμε ως χώρα την περίοδο 2015-19.
Τις εκατοντάδες χιλιάδες αφίξεις,
τις υπερχειλισμένες δομές στα νησιά μας,
την κατάσταση στην Ειδομένη και στις πόλεις μας.
Μια κατάσταση που η Κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη,
δεν θα δεχθεί, ποτέ, να επαναληφθεί.
Θα ξεκινήσω από την μεγάλη εικόνα.
Καθώς η χώρα μας, παρά την πίεση,
έχει ανακτήσει τον έλεγχο της μεταναστευτικής κρίσης.
Στη βάση των δύο στόχων που θέσαμε κατά την επανασύσταση του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου.
Δηλαδή πρώτον την ουσιαστική μείωση των ροών, και,
δεύτερον, τον δραστικό περιορισμό των επιπτώσεων της κρίσης στις τοπικές κοινωνίες.
Το 2021 λοιπόν είχαμε τις χαμηλότερες ροές της δεκαετίας, 8.745.
Φέτος, μέχρι στιγμής έχουμε 8.397 αφίξεις, αναμένεται να είναι η δεύτερη καλύτερη χρονιά της δεκαετίες.
Σε σχέση θυμίζω με 72 χιλιάδες αφίξεις το 2019 και άνω του 1 εκατομμυρίου το 2015.
Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι αντί 92 χιλιάδες αιτούντες άσυλο να διαμένουν σε 121 δομές, όπως ίσχυσε τα χρόνια της κρίσης,
σήμερα διαμένουν, σε 34 δομές, 18.645 αιτούντες.
Αποσυμφόρηση λοιπόν των νησιών και των πόλεων, καθώς την τελευταία τριετία ο αριθμός όσων έφυγαν από την Ελλάδα είναι σαφώς μεγαλύτερος από τον όγκο των αφίξεων.
Και προχωράμε εντός του 2022, στο κλείσιμο του Ελαιώνα στην Αθήνα, δομή που ανήκει ως έκταση στο Δήμο Αθηναίων, δομή που έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της.
Προχωράμε επίσης στις 31/12/22 στο κλείσιμο του προγράμματος χρήσης διαμερισμάτων ΕΣΤΙΑ, καθώς πλέον δεν έχουμε ανάγκη επιπλέον θέσεις διαμονής.
Για την επίτευξη αυτών των αποτελεσμάτων, εφαρμόσαμε μια αυστηρή αλλά δίκαιη μεταναστευτική πολιτική, στηριζόμενοι σε 7 πυλώνες δράσεις.
Πρώτον, με την αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων μας, τα οποία είναι και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το αποδείξαμε τον Μάρτιο του 2020 με την υβριδική επίθεση που εξαπέλυσε η Άγκυρα στον Έβρο. Το κάνουμε και σήμερα, αποτρέποντας καθημερινά περισσότερες από 1.500 προσπάθειες εισόδου.
Δεύτερον, επιταχύναμε και ψηφιοποιούμε τις διαδικασίες έτσι ώστε να γίνεται ταχύτερα ο διαχωρισμός των προσφύγων από τους οικονομικούς μετανάστες. Στέλνοντας σαφές μήνυμα σε όσους δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, να μην έρθουν παρανόμως.
Τρίτον, κατασκευάσαμε σύγχρονες Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές.
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν τρεις σε Σάμο, Κω, Λέρο και έπονται οι δομές σε Λέσβο και Χίο, παράλληλα με την επικείμενη αναβάθμιση του ΚΥΤ Φυλακίου στον Έβρο.
Επιτρέποντας με ασφάλεια,
την καταγραφή των αιτούντων και συμβάλλοντας σε αποτελεσματικές διαδικασίες.
Προσφέροντας αξιοπρεπή διαβίωση και για τους εργαζόμενους, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.
Προβλέποντας κλειστές δομές για όσους πρέπει να απελαθούν.
Τέταρτον, προχωράμε σε απελάσεις όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας.
Βελτιώνοντας την νομοθεσία, τις διαδικασίες, προχωρώντας σε διμερείς συμφωνίες συνεργασίας.
Πέμπτο, τον Ιούνιο του 2021 με κοινή απόφαση με το Υπουργείο Εξωτερικών, χαρακτηρίσαμε την Τουρκία ασφαλή χώρα για αιτούντες άσυλο
από Συρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές και Σομαλία.
Διότι είναι ξεκάθαρη η υποχρέωση της Τουρκίας να παράσχει διεθνή προστασία.
Έκτο, θέσαμε κανόνες στην δράση των ΜΚΟ,
αλλά και αξιολογικά κριτήρια για την εγγραφή τους στο Μητρώο του Υπουργείου,
καθώς και των μελών του στο αντίστοιχο Μητρώο.
Η μεγάλη μερίδα της Κοινωνίας των Πολιτών επιζητούσε αυτόν τον διαχωρισμό,
δεν ήθελε να συγχέεται με έκνομες ενέργειες και αυθαιρεσίες που αμαυρώνουν το ανθρωπιστικό ιδεώδες.
Όποτε, οι σχέσεις καλής συνεργασίας παραβιάζονται, ακολουθούμε τη νόμιμη οδό.
Και τέλος, έβδομο, έγινε ένας εξορθολογισμός των επιδομάτων και της παροχής στήριξης.
Ώστε να μην ισχύει το παράλογο να χρηματοδοτούμε εμείς τα κυκλώματα λαθροδιακινητών.
Η πολιτική της Ελλάδος, έχει προκαλέσει μεγάλη ζημιά στα κυκλώματα λαθροδιακινητών.
Καθώς η Τουρκία δεν ελέγχει, από επιλογή προφανώς,
τα δυτικά της σύνορα, κατά παράβαση και του διεθνούς δικαίου,
και της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας του 2016.
Τα κυκλώματα τώρα προσπαθούν να παρακάμψουν την νόμιμη φύλαξη των συνόρων με δύο τρόπους:
Πρώτον με την χρήση μεγάλων σκαφών, με κατεύθυνση την Ιταλία.
Όπως σημείωσε ο Πρωθυπουργός στην πρόσφατη παρέμβαση του στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,
δεν είναι δυνατόν να δεχτούμε ότι επιβιβάζονται δεκάδες ή εκατοντάδες μετανάστες σε σκάφη,
σε Τουρκικά λιμάνια και δεν το βλέπουν οι αρχές.
Εμφανώς πολύ επικίνδυνη διαδρομή, με συχνά ναυάγια σε διεθνή ή Ελληνικά ύδατα.
Δεύτερος τρόπος, η εργαλειοποίηση των νησίδων του Έβρου, η πρακτική δηλαδή της «ως δια μαγείας» εμφάνισης μεταναστών, σε ακατοίκητες νησίδες του Έβρου,
αποτέλεσμα διαρκών αλλαγών στην ροή του ποταμού.
Στις 27 Ιουνίου, έθεσα το θέμα στην συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πλήρως ενήμερη αυτής της πρακτικής.
Η διαδικασία, το Modus Operandi, είναι σταθερό.
Πρώτον οι λαθροδιακινητές ή ακόμα και οι Τουρκικές αρχές,
μεταφέρουν μετανάστες στην Τουρκική όχθη και τους προωθούν μέσα στο ποτάμι,
πριν τον Φράκτη που προστατεύει τα Ελληνικά σύνορα.
Οι συνεργαζόμενες ΜΚΟ έχουν ήδη αναλυτικά τα στοιχεία τους και άλλο υποστηρικτικό υλικό.
Για να πετύχουν μια θετική απόφαση ασφαλιστικών μέτρων η «ιστορία» πρέπει να περιλαμβάνει δυο χαρακτηριστικά:
Τον κίνδυνο λόγω εγκλωβισμού,
Και κάποιο ή κάποια σημαντικά προβλήματα υγείας.
Οι ΜΚΟ λοιπόν προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και μετά διεθνή ΜΜΕ,
στα οποία εργάζονται και δημοσιογράφοι που έχουν, κατά δήλωση τους,
σχέση με τις ΜΚΟ που κατέθεσαν τα ασφαλιστικά μέσα,
δημοσιοποιούν το ζήτημα για να πάνε οι αρχές,
πέρα από τον Φράκτη,
να τους βρουμε και να τους μεταφέρουμε σε κέντρο καταγραφής.
Στην συγκεκριμένη υπόθεση το αίτημα το υπέβαλαν δυο Ελληνικές ΜΚΟ, η μια έχει ως πρόεδρο πρώην Γενικό Γραμματέα του Υπουργείο Μετανάστευσης επί ΣΥΡΙΖΑ.
Διεθνείς οργανισμοί ασκούν πιέσεις,
Δυσανάλογα, το τονίζω, προς την Ελλάδα, σε σχέση με την Τουρκία,
στην οποία βρίσκονταν πολλές φορές για χρόνια οι μετανάστες.
Πρόσφατα είχαμε ένα τέτοιο περιστατικό στον Έβρο, το οποίο αφορά 38 αιτούντες άσυλο από Συρία και Παλαιστίνη.
Βέβαια στην συγκεκριμένη περίπτωση, βρέθηκαν σε νησίδα, σε σημείο, εκτός Ελληνικής επικράτειας.
Θυμίζω ότι το σύνορο Ελλάδας-Τουρκίας στον Έβρο έχει οριστεί βάσει του Πρωτοκόλλου των Αθηνών του 1926.
Και μόνη αρμόδια για την ακριβή αποτύπωση του συνόρου από την ελληνική πλευρά είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού.
Δεδομένου ότι, μέχρι την περισυλλογή τους στις 15/8,
οι 38 μετανάστες βρίσκονταν εκτός ελληνικής δικαιοδοσίας,
η Ελλάδα δεν μπορούσε να προβεί σε διαδικασίες έρευνας και διάσωσης.
Κάθε αντίθετη άποψη θα έθετε σημαντικά προβλήματα βάσει τους διεθνούς δικαίου.
Αυτονόητα ειδοποιήσαμε ως χώρα άμεσα τις Τουρκικές αρχές για το περιστατικό.
Θυμίζω απλώς το περιστατικό επί ΣΥΡΙΖΑ όταν δυο στρατιώτες μας συνελήφθησαν στα σύνορα από τις Τουρκικές αρχές και κρατήθηκαν για σημαντικό χρονικό διάστημα.
Τελικά, στις 15/8, αφού είχαν με βάρκα που βρήκαν εισέλθει σε Ελληνικό έδαφος,
οι ίδιοι οι μετανάστες κάλεσαν βοήθεια στο 112 και οι ελληνικές Αρχές σε 2 ώρες έσπευσαν στο σημείο και τους περισυνέλλεξαν.
Από τη στιγμή του εντοπισμού τους προσήλθαν για αρωγή όλες οι κρατικές υπηρεσίες για την περίθαλψη τους,
την παροχή τροφής και νερού και
τη μεταφορά τους σε χώρο προσωρινής φιλοξενίας.
Προφανώς κανείς δεν παραγνωρίζει την ανθρώπινη διάσταση της μεταναστευτικής κρίσης.
Εκατομμύρια, αν όχι δισεκατομμύρια, άνθρωποι στον πλανήτη, ζούνε σε κοινωνίες που δεν απολαμβάνουν το επίπεδο ευημερίας, δημοκρατίας και ασφάλειας,
που εμείς βιώνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα συμμετέχει στην συμφωνία του ΟΗΕ για την ενίσχυση της νόμιμης μετανάστευσης, προχωρά σε διμερείς σχετικές συμφωνίες.
Η Ελλάδα δρα στο διεθνές ανθρωπιστικό πλαίσιο, προσφέραμε φιλοξενία άμεσα σε γυναίκες σε θέσεις ευθηνής από το Αφγανιστάν και τις οικογένειες τους – άνω των 800 ατόμων – μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν.
Η Ελλάδα στήριξε την διαδικασία παροχής προσωρινής προστασίας στους εκτοπισμένους από την Ουκρανία.
Η Ελλάδα καθημερινά διασώζει ζωές στα σύνορα μας.
Αλλά η Ελλάδα δεν δέχεται να είμαστε η πύλη εισόδου για τα κυκλώματα λαθροδιακινητών.
Στο συγκεκριμένο περιστατικό στον Έβρο, η Ελλάδα, φυσικά και παρέχει δικαίωμα υποβολής αιτήματος ασύλου στους 38, το οποίο εξετάζεται.
Παρέχει επίσης τις κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και, όπου απαιτήθηκε, την απαραίτητη ιατρική βοήθεια.
Η υπόθεση εξετάζεται σε βάθος από τις αρμόδιες αρχές και τα στοιχεία που συλλέγονται αξιολογούνται.
Λαμβάνοντας υπόψη το ενδιαφέρον της Εθνικής Αντιπροσωπίας στην υπόθεση, θα σημειώσω, όπως προκύπτει από την ως τώρα έρευνα και ανάλυση των δεδομένων,
σημαντικές ανακολουθίες
που προκύπτουν στην «ιστορία των μεταναστών της νησίδας».
Τις οποίες θα καταθέσω στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ώστε να συσχετιστούν με τις σχετικές δικογραφίες.
Όπως γνωρίζεται οι ίδιοι οι 38 έδωσαν στην δημοσιότητα Βίντεο από την Νησίδα, η οποία παρουσιάστηκε από Βρετανικό τηλεοπτικό κανάλι (https://www.channel4.com/news/ngo-calls-for-full-investigation-into-syrians-stranded-on-greece-turkey-border-islet)
Καταρχήν στο βίντεο οι ίδιοι λένε ότι γυρίστηκε στην νησίδα, στις 15/8 και ώρα 13:00. Όμως όπως κατέθεσαν οι ίδιοι, λένε ότι πέρασαν στις 14/8 το πρωί στην Ελληνική όχθη.
Άρα διέδιδαν ότι είναι εγκλωβισμένοι ενώ είχαν φύγει.
Πως έφυγαν; Με μια βάρκα που κάποιος περαστικός τους άφησε.
Άλλα λένε ότι βρήκαν βάρκα από 13/8 αλλά «φοβήθηκαν να περάσουν» ενώ κατά δήλωση τους υπήρχε άμεσος κίνδυνος για την υγείας τους.
Βέβαια τίθεται το ερώτημα αν μπορεί να θεωρηθεί κάποιος εγκλωβισμένος σε μια νησίδα όταν η απόσταση από Ελληνική ακτή ήταν 15 μέτρα, χαμηλού βάθους.
Πήγα ο ίδιος να δω την απόσταση αυτή προ εβδομάδος.
Στο βίντεο μίλησαν για σοβαρά ζητήματα υγείας.
Η μια αδελφή (AIWA 9 ετών), λένε στο βίντεο ότι ήταν βαρεία άρρωστη για ημέρες (“gravely ill for days”), γεγονός το οποίο δεν ίσχυε, καθώς βρέθηκε σε καλή κατάσταση υγείας.
Ομοίως, για την έγκυο γυναίκα, λένε στο βίντεο ότι αιμορραγούσε (“started bleeding”) αλλά σύμφωνα με το νοσοκομείο δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα με την εγκυμοσύνη.
Τέλος, αναφέρθηκε ότι υπάρχει ένα νεκρό παιδί θαμμένο στη νησίδα.
Τί ξέρουμε:
Σύμφωνα με τις πληροφορίες πάλι ξένων ΜΜΕ είχε αποβιώσει προ της 10nd Αυγούστου (https://www.aljazeera.com/news/2022/8/10/child-feared-dead-on-greek-islet-where-refugees-are-stranded).
Είναι θαμμένο στη νησίδα, χωρίς σημάδι, σε άγνωστη τοποθεσία, δεν γνωρίζουν οι γονείς. Το σημειώνω καθώς για υπήρχαν στους 38 άτομα που ήξεραν να στέλνουν ακριβή στίγμα μέσω app στο κινητό τηλέφωνο.
Δεν υπάρχει καμιά φωτογραφία ή βίντεο του παιδιού ως άρρωστο, του σημείου ταφής, της ταφής κ.α.
Δεν θα καταθέσω στα πρακτικά έγγραφη αλληλογραφία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δ.Α., λόγω της ρήτρας εμπιστευτικότητας.
Αλλά δεν χρειάζεται.
Ο αγαπητός συνάδελφος κ. Κατρούγκαλος δημοσίευσε την λίστα στο twitter στις 19 Αυγούστου (9:39 π.μ. · 19 Αυγ 2022·Twitter for iPhone).
Στην λίστα του ΕΔΑΔ αναφέρεται μια οικογένεια, δεν θα επαναλάβω το επώνυμο παρότι το έχουν κάνει πολλοί, με 4 παιδιά.
Στις θέσεις 10 & 37 είναι το ζευγάρι.
Δυο παιδιά από πρώτο γάμο, στις θέσεις 22 & 23.
Δύο μικρά παιδιά αναφέρονται εγκλωβισμένα, από τον νυν γάμο του ζευγαριού, στις θέσεις 35 & 36.
Τα δυο αυτά παιδιά αναφέρονται με το επώνυμο του πατέρα, εθνικότητα ΣΥΡΙΑ και έτη γεννήσεων 2017 και 2018 αντίστοιχα.
Δυο παιδιά διασώθηκαν και βρίσκονται σε Ελληνικό έδαφος.
Με δυο διαφορές.
Το ένα αντί γεννηθέν το 2018, που αναφέρεται στο έγγραφο του δικαστηρίου, δηλώθηκε ως γεννηθέν το 2019.
Το άλλο, με ένα γράμμα διαφορά στο μικρό του όνομα. Maya αντί Μαρία.
Σημειώνω ότι το Maya χρησιμοποιείται και ως υποκοριστικό του Μαρία.
Μαρία επίσης, να θυμίσω λένε την μητέρα.
Θα ρωτήσετε πόσο συνηθισμένο είναι η μάνα και η κόρη να έχουν το ίδιο πρώτο όνομα. Σε σύνολο 6.575 αιτημάτων ασύλου από υπηκόους Συρίας που κατατέθηκαν από 01/01/2021 έως σήμερα βρέθηκαν μηδέν περιπτώσεις με ίδιο πρώτο όνομα στην ίδια οικογένεια.
Για αυτό το γεγονός, αρχικά κατατέθηκε, μετά την άφιξη του στην Ελλάδα,
ότι η αποθανούσα ήταν δίδυμη της τρίχρονης Hanin, τώρα καταθέτουν ότι ήταν δίδυμη της Maya.
Αλλά 5F παιδί δεν υπήρχε στην λίστα του δικαστηρίου.
Πέρα από τις καταθέσεις των γονιών, από τις υπόλοιπες καταθέσεις που ελήφθησαν, ελάχιστες, αναφέρονται σε θάνατο μικρής στην μικρή νησίδα.
Ενώ καθόντουσαν όλοι μαζί στη νησίδα,όπως φάνηκε και στο βίντεο.
Αυτά τα στοιχεία θα κατατεθούν στην Εισαγγελία, προς κρίση της δικαιοσύνης.
Η δικαιοσύνη και οι αρμόδιες αρχές θα κρίνουν τι πραγματικά έγινε.
Δυστυχώς, η καθόλα σεβαστή απόφαση της οικογένειας, να μην δώσει άδεια προς τις Τουρκικές αρχές για εκταφή και μεταφορά στην Ελλάδα, για αξιοπρεπή κηδεία, προφανώς και δυσχεραίνει την έρευνα.
Κυρίες & Κύριοι συνάδελφοι,
Προφανώς η κρίση αφορά την Ευρώπη, συνολικά την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και στο θέμα της προστασίας των κοινών μας συνόρων,
και στο θέμα της δίκαιης και αναλογικής κατανομής των προσφύγων.
Σε αυτή την συζήτηση η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή.
Με την πλειοψηφία των 16 κρατών, στην Δήλωση του Βίλνιους.
Με την παγιοποίηση του θεσμού των MED5, των μεσογειακών χωρών πρώτης υποδοχής που αντιμετωπίζουν δυσανάλογο βάρος.
Με την επιτυχία, στο πρόσφατο Συμβούλιο, να υπάρξει μεταβατικός μηχανισμός αλληλεγγύης μέχρι να υπάρξει πρόοδος για το νέο Σύμφωνο.
Αλλά, για να προλάβω σχόλια της αντιπολίτευσης, όλες οι χώρες τις ΕΕ, ανεξαρτήτως πολιτικής κατεύθυνσης της Κυβέρνησης, δεν έχουν διάθεση να συμβάλουν με σημαντικές μετεγκαταστάσεις, σε περίπτωση αύξησης των αφίξεων.
Καλά τα ευχολόγια, αλλά εδώ έχουμε μια πραγματικότητα, που απαιτεί την αταλάντευτη προστασία των συνόρων μας.
Σήμερα η Ελλάδα είναι μία πολύ διαφορετική χώρα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια όσον αφορά στη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Ενώ η Ευρώπη βιώνει αύξηση ροών κατά 57%, η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον κύρια πύλη εισόδου.
Εμείς μειώσαμε κατά 88% τις συνολικές ροές το 2021 σε σχέση με το 2019.
Μία επίδοση που αποτελεί τη χαμηλότερη της δεκαετίας, με το 2022 να διαφαίνεται ως η δεύτερη καλύτερη χρονιά.
Στηρίξαμε τις τοπικές κοινωνίες, την τοπική αυτοδιοίκηση με 85 εκατομμύρια ευρώ από το 2020.
Μειώσαμε τις επιπτώσεις της κρίσης και αποδείξαμε έμπρακτα ότι είμαστε ευγνώμονες προς τις τοπικές κοινωνίες που σήκωσαν το ειδικό αυτό βάρος.
Το διεθνές περιβάλλον παραμένει ασταθές.
Σε αυτό το πλαίσιο χρειάζεται αποφασιστικότητα, ομοψυχία και εθνική στρατηγική.
Thank you.
