Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, φιλοξενήθηκε σήμερα το πρωί στοstudio των Παραπολιτικών 90,1 fmκαι την εκπομπή «Στον αέρα» με τη ΝίκηΛυμπεράκη.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο κ. Παναγιωτόπουλος αναφέρθηκε:
Στο μεταναστευτικό και το πώς διαμορφώνεται το τοπίο στην Ελλάδα:«Εδώ και πολλά χρόνια η Ελλάδα έχει υποστεί μεγάλη πίεση στο μεταναστευτικό, ίσως γιατί είναι χώρα transit. Κάποιος ξεκινάει από την Ασία με σκοπό τον τελικό προορισμό, μάλλον κάποια χώρα της βόρειας Ευρώπης, και θα περάσει από την Ελλάδα. Συνέβη αυτό στο παρελθόν και θα εξακολουθεί να συμβαίνει. Το σύστημα που έχουμε οικοδομήσει τηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στις εισροές, σε αυτούς δηλαδή που μπαίνουν παρανόμως, όπως μπαίνουν στη χώρα μας, και σε εκροές, σε αυτούς δηλαδή που προωθούνται στον τελικό τους προορισμό, δηλαδή τη βόρεια Ευρώπη, έχοντας πάρει ταξιδιωτικά έγγραφα, αφού έχει γίνει δεκτή η αίτηση παροχής ασύλου σε αυτούς. Έτσι λειτουργεί το σύστημά μας. Παράλληλα, στο εσωτερικό έχουμε οικοδομήσει, σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ένα αποτελεσματικό σύστημα υποδοχής, καταγραφής, ταυτοποίησης όλων αυτών. Αυτά σταδιακά λύνονται».
Στο ζήτημα της διερμηνείας: «Το ζήτημα με τη διερμηνεία το λύσαμε, όχι οριστικά, αλλά κατά τρόπο ώστε να υπογραφούν νέες συμβάσεις και να προωθηθούν οι απαραίτητοι, στο σύστημα ασφαλώς, διερμηνείς σε όλη την επικράτεια. Χωρίς διερμηνεία δεν υπάρχει διαδικασία απονομής ασύλου ούτε υγειονομικές υπηρεσίες χωρίς μετάφραση. Τη σύμβαση παροχής αυτών των υπηρεσιών με το Υπουργείο την έχει υπογράψει συγκεκριμένη μη κυβερνητική οργάνωση. Δεν είναι δηλαδή ότι παίρνουμε διερμηνείς από πολλές οργανώσεις, αλλά μόνο από μία, αυτή που έχει συμβληθεί. Σε κάθε περίπτωση, λύσαμε αρκετά τεχνικής φύσης προβλήματα μέχρις ότου να υπογράψουμε περί τις αρχές Δεκεμβρίου ξανά τις συμβάσεις που στην ουσία κατέστησαν δυνατή την προώθηση των διερμηνέων, πολλών διερμηνέων, ανά την επικράτεια. Στο μεταξύ είχαμε βοήθειες βέβαια από οργανισμούς, από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου κυρίως, που συνέδραμε με 100 περίπου διερμηνείς. Όμως, χωρίς την επαναδραστηριοποίηση αυτής της οργάνωσης, δεν γινόταν αλλιώς. Και με τους δικηγόρους. Ήταν απλήρωτοι εδώ και πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ξεκίνησε μία διαδικασία αποπληρωμής τους. Έχουν σχεδόν αποπληρωθεί όλες οι οφειλές, γι’ αυτό και η ολομέλεια του Δικηγορικού Συλλόγου αποφάσισε χθες να προτείνει αναστολή της αποχής τους από αυτές τις υπηρεσίες. Είναι μία ένδειξη ότι το πρόβλημα επιλύεται επί της ουσίας».
Στις διεθνείς εξελίξεις και στα όσα γίνονται στη Γερμανία με τη συνθήκη Σένγκεν: «Αυτό που λέτε ήταν πολύ ενδιαφέρον και σηματοδοτεί μία γενικότερη στροφή στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού επί το αυστηρότερον από πολλές χώρες, ασφαλώς και από τη Γερμανία. Εκτιμώ ότι σιγά σιγά μπαίνουν στο τραπέζι ζητήματα, όπως αλλαγή πολιτικής για τις επιστροφές, επιστροφές σε τρίτες χώρες, αναθεωρήσεις διατάξεων περί ασύλου. Δηλαδή, κάποιος του οποίου η αίτηση για άσυλο απορρίπτεται, τι κάνουμε με αυτόν; Τον αφήνουμε να βρίσκεται εκτός συστήματος ή αμέσως μεθοδεύουμε διαδικασίες επιστροφής του; Ασφαλώς πρέπει να δούμε μερικά πράγματα, όσον αφορά τις νέες διαστάσεις του προβλήματος. Ξέρετε, η γενική εκτίμηση είναι ότι σταδιακά το ζήτημα των μεταναστευτικών ροών μετεξελίσσεται σε ένα πρόβλημα, εκεί που ήταν κάποτε πρωτίστως, θα έλεγα, ανθρωπιστικό και δευτερευόντως ασφαλείας. Τώρα μετατρέπεται σε ένα πρόβλημα πρωτίστως ασφαλείας και δευτερευόντως ανθρωπιστικό. Ασφαλώς πρέπει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση και για αυτό. Έχουν προκύψει κάποια ζητήματα, όπως στη Γερμανία, με πράξεις οι οποίες έχουν ξεσηκώσει την κοινωνία απέναντι σε όλο αυτό το πρόβλημα. Κάποιες εγκληματικές ενέργειες, μεμονωμένες, οι οποίες δημιουργούν όμως κλίμα. Και φυσικά υπάρχει ένα ζήτημα γενικότερο, προστασίας των ευρωπαϊκών συνόρων, όχι μόνο των ελληνικών, απέναντι σε απόπειρες εργαλειοποίησης από τις μεταναστευτικές ροές. Οι Πολωνοί, που αναλαμβάνουν την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα το βάλουν πολύ ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων. Εκεί ευελπιστούμε κι εμείς, στη βάση της αναβάθμισης στην προστασία των συνόρων, να βρούμε και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τον φράχτη, τον οποίο ούτως ή άλλως κατασκευάζουμε, είτε μας βοηθούν με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε το κάνουμε με εθνικούς πόρους. Έχει αποδώσει ο φράχτης στον Έβρο και τα άλλα εμπόδια από τα χερσαίασύνορα. Οι ροές έχουν μειωθεί. Υπήρξαν οριακά αυξημένες κατά το 2024, αλλά όχι σε σχέση με την αύξηση που παρατηρήθηκε από τη θάλασσα. Αυστηροποιούνται όμως τα πράγματα».
Στις επιστροφές: «Γίνονται επιστροφές σε πολύ περιορισμένο αριθμό, αποσπασματικά, ακραίων περιπτώσεων ανθρώπων των οποίων η αίτηση για άσυλο έχει απορριφθεί. Αυτοί, εφόσον απορρίπτεται η αίτηση για άσυλο και στο δεύτερο βαθμό, οριστικά δηλαδή και αμετάκλητα, από κει και πέρα, υπάρχει μια διαδικασία ενημέρωσης των αρμοδίων αρχών, που είναι η Ελληνική Αστυνομία, προκειμένου αυτοί να κρατηθούν ή να επιστραφούν. Δεν καθίσταται αυτό δυνατό για όλους, γιατί πάρα πολύ απλά εξαφανίζονται και στο τέλος όλοι επιδιώκουν να βρεθούν κάπου στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή, μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας υπάρχει ήδη σε ισχύ η συμφωνία του 2016 που προβλέπει επιστροφές, η οποία όμως δεν εφαρμόζεται ως προς αυτό το κομμάτι. Είναι ένα ζητούμενο, όχι για την Ελλάδα, αλλά για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε διαπραγμάτευση με την Τουρκία, να βάλει στο τραπέζι τις επιστροφές. Βέβαια και η Τουρκία φιλοξενεί 3 και πλέον εκατομμύρια Σύρους. Δεν μιλάω για τις άλλες εθνικότητες και, επομένως, έχει να διαχειριστεί το δικό της μεταναστευτικό πρόβλημα. Όμως, αυτό το πρόβλημα τελικά ακουμπάει σε όλες τις χώρες και αν δεν συνεργαστούν οι χώρες μεταξύ τους, δεν θα έχουμε επιτυχή αποτελέσματα. Ήρθε εδώ η Υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και, σε καλό κλίμα συζήτησης ομολογουμένως και διάθεση συνεργασίας, μας είπε ότι πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε με τις επιστροφές. Της είπαμε ότι ήδη υπάρχουν λίστες επιστροφών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Δουβλίνου. Όταν κάποιος δεν παίρνει άσυλο και εξαφανίζεται, πρέπει όπου τον βρουν να επιστραφεί εκεί από όπου μπήκε. Όμως, από τη λίστα αυτή, αναζητήθηκαν, εξευρέθηκαν και επέστρεψαν ελάχιστοι. Ήταν υποχρέωσή μας. Αν τους βρείτε, στείλτε τους, τους είπαμε, αλλά δεν τους βρίσκουν».
Στο ζήτημα των δομών: «Πολλές φορές τα νησιά πιέζονται υπερβολικά. Τους τελευταίους μήνες του 2024, με τις αυξημένες εισροές, είχε δημιουργηθεί υπερπληρότητα σε δομές στα νησιά μας πάνω από το 100%. Η πρόθεσή μας, πάντα στο μέτρο των δυνατοτήτων, γιατί τον χειμώνα είναι δύσκολο να μεταφέρεις όποτε κι όπως θες κρατούμενους, στην ουσία, ή φιλοξενούμενους στις δομές της ενδοχώρας λόγω καιρικών συνθηκών, όπως αντίστοιχα το καλοκαίρι υπάρχουν δυσκολίες λόγω εξεύρεσης εισιτηρίωνστην ακτοπλοΐα λόγω τουρισμού. Πάντα είναι ένα στοίχημα. Όμως, η προσπάθειά μας ήταν να επιχειρούμε αποσυμφόρηση των νησιών, ιδίως όταν οι δομές είχαν μεγάλη πληρότητα. Τώρα είμαστε κάπως καλύτερα. Πολλές δομές είναι στο όριο της πληρότητας στα νησιά, αλλά γίνεται μία διαρκής προσπάθεια να μεταφέρονται άνθρωποι στην ενδοχώρα».
Στις δομές για τα ασυνόδευτα ανήλικα: «Όταν υπάρχει μεγάλη εισροή στο σύστημα, όταν μπαίνουν δηλαδή με αυξημένους ρυθμούς, τότε ασφαλώς οι θέσεις δεν φτάνουν ή οι δομές γεμίζουν πολύ πιο εύκολα, και ανακύπτει ζήτημα αποσυμφόρησής τους, δημιουργίας νέων θέσεων κ.λπ. Το ζήτημα με τα ασυνόδευτα ανήλικα έχει μία ειδική ευαισθησία, γιατί είναι ένα πολύ ευάλωτο κομμάτι. Υπάρχουν οι λεγόμενες ασφαλείς περιοχές στις δομές. Πολλές φορές όμως και σε αυτές υπάρχει πληρότητα. Ας πούμε, αυτή τη στιγμή ανακύπτει ανάγκη να μεταφέρουμε ασυνόδευτα ανήλικα στις αντίστοιχες δομές της ενδοχώρας. Δυστυχώς, πάντα έλεγα ότι οι δομές δεν είναι παρθεναγωγεία. Όταν, ιδίως, υπάρχουν συνθήκες υπερπληρότητας, αδιαχώρητου, πίεσης, και συμβάντα σαν αυτά θα συμβαίνουν. Προσπαθούμε να τα περιορίσουμε στο ελάχιστο ή, εν πάση περιπτώσει, όπου συμβαίνουν να επιλαμβάνονται οι αρμόδιοι για να εκτονώνεται η κατάσταση. Το ζητούμενο για το Υπουργείο είναι να κατασκευάσουμε περισσότερες διαθέσιμες θέσεις, σε διάφορες δομές του συστήματος, είτε σε συνεργασία με τις ΜΚΟ είτε με δυνάμεις και δυνατότητες του Υπουργείου ανά την επικράτεια. Έτσι, να υπάρχει μία διασπορά ασυνόδευτων ανηλίκων στις επιπλέον θέσεις. Υπάρχει project για δημιουργία 2 ή 3, αν δεν απατώμαι, ασφαλών περιοχών σε υφιστάμενες δομές, επέκταση δηλαδή χωρητικότητας, όπως και δημιουργίας 2 καινούργιων δομών με 10-20 θέσεις. Για αυτές τις τάξεις μεγέθους μιλάμε. Πρέπει να αυξήσουμε κατά 500 περίπου τις θέσεις στο σύστημα και να βρούμε και λύσεις ενδεχομένως προσωρινής φιλοξενίας κάποιων. Ξέρετε, τα ασυνόδευτα ανήλικα δεν πάνε από μόνα τους να φιλοξενηθούν κάπου. Γύρω τους λειτουργεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα εκπαιδευμένων και ειδικών, αν θέλετε, συμβούλων, ψυχιάτρων, νομικών παραστατών, κοινωνικών λειτουργών. Λειτουργεί υπό την έννοια ότι υπάρχει αυτό το προσωπικό».
Στις μεταναστευτικές ροές από τη Συρία: «Δεν έχουμε ακόμα ενδείξεις ότι έχει ξεκινήσει η ροή επιστροφών στη Συρία, και αυτό είναι πολύ φυσιολογικό, διότι ακόμα εκεί δεν έχει σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Οι διεθνείς οργανισμοί που παρακολουθούν τις μεταναστευτικές ροές, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασύλου, η Ύπατη Αρμοστεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, για παράδειγμα, ακόμα μας λένε, στην πληροφόρηση που δίνουν σε εμάς, στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι δεν υπάρχει εκεί πέρα παγίωση μιας σταθερής κατάστασης, και νομίζω ότι θα περάσει καιρός ώσπου να υπάρξει. Δεν είναι, με άλλα λόγια, ασφαλές για κάποιον να σηκωθεί και να επιστρέψει στη Συρία. Έχουμε βολιδοσκοπήσει, δια της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που ελέγχει, αν θέλετε, ή εποπτεύει τις δομές ανά την επικράτεια, τις προθέσεις Σύρων που φιλοξενούνται στις δομές, περί τους 9.000 Σύρους πολίτες, περίπου το 1/3 του συνόλου, που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στις δομές ανά την επικράτεια. Ελάχιστοι έχουν εκφράσει επιθυμία να επιστρέψουν, και το καταλαβαίνω αυτό, διότι δεν ξέρουν πού θα επιστρέψουν και σε τι κατάσταση».
Στη νόμιμη μετανάστευση:«Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι αυτοί που είναι στη δική μου θέση αναλώνονται με τη διαχείριση παράνομης μετανάστευσης και όχι τόσο με την οργάνωση της νόμιμης, η οποία θα έδινε ενδεχομένως λύση στο πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού, ιδίως σε τομείς της οικονομίας, όπως η πρωτογενής παραγωγή και οι αγροτικές εργασίες. Προσπαθούμε να το βελτιώσουμε. Όσον αφορά τη διμερή συμφωνία, όντως, στην πλατφόρμα που συστήσαμε για την πρόσληψη δυνητικά εργαζομένων από την Αίγυπτο από Έλληνες εργοδότες, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Όμως, επιχειρούμε να ενισχύσουμε αυτή την πλατφόρμα με μία κατηγορία εργαζομένων που ήδη εργάζονται στην Ελλάδα: τους αλιεργάτες. Το 90% των αλιεργατών στην Ελλάδα, στα καΐκια μας, τα αλιευτικά, είναι Αιγύπτιοι. Αυτοί έτσι κι αλλιώς δούλευαν. Τα νούμερα είναι συγκεχυμένα. Τους υπολογίζουν σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Μόνο 30.000 είναι φιλοξενούμενοι στις δομές μας. Αν βάλω και 1.500 περίπου ασυνόδευτα ανήλικα στις ειδικού τύπου δομές, καταλαβαίνετε, ότι το νούμερο απέχει από το συνολικό αριθμό αυτών που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Πριν από λίγες μέρες εγκρίθηκε από το προηγούμενο Υπουργικό Συμβούλιο η πράξη Υπουργικού Συμβουλίου που προσδιορίζει τον αριθμό των αλλοδαπών που είναι να έρθουν τον επόμενο χρόνο για να εργαστούν στην Ελλάδα σε όλες τις κατηγορίες. Αυτό προέκυψε από μία άθροιση όλων των αναγκών μέσω των Περιφερειών από το Υπουργείο Εργασίας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Μετανάστευσης, προκειμένου να βγει. Είναι περί τις 90.000. Θεωρώ ότι ο στόχος της πράξης του Υπουργικού Συμβουλίου είναι να απασχοληθούν εργαζόμενοι από χώρες αλλοδαπής με μετάκληση, με πρόσκληση, δηλαδή νόμιμη διαδικασία που περνάει από το Υπουργείο Εξωτερικών, στο στάδιο της θεώρησης εισόδου στη χώρα, το Υπουργείο Εσωτερικών στο στάδιο της παροχής άδειας διαμονής και, από εκεί και πέρα, άδειας εργασίας. Και αυτή είναι μία διαδικασία που επισπεύδει και εποπτεύει το Υπουργείο Μετανάστευσης με τις υπηρεσίες του. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να μείνει από τη συζήτηση είναι ότι υπάρχει μία προσπάθεια να οργανωθεί καλύτερα η νόμιμη μετανάστευση. Θα παρουσιάσουμε τις προτάσεις μας στο Υπουργικό Συμβούλιο και στον Πρωθυπουργό, και αυτό επικεντρώνεται κυρίως στις διαδικασίες απλοποίησης στη διοίκηση. Μεγάλες οι ανάγκες, πολλές οι εκκρεμείς αιτήσεις για άδειες διαμονής από ανθρώπους που θέλουν να εργαστούν στην Ελλάδα σε όλες τις κατηγορίες, αλλά και κάποιες διμερείς συμφωνίες με άλλα κράτη που προσφέρουν εργατικό δυναμικό που έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία».
Στις συγκεντρώσεις για τα Τέμπη: «Το πρώτο που έχω να πω είναι ότι, όταν μιλάμε για αυτή την υπόθεση, πρέπει να αποδίδουμε απόλυτο σεβασμό σε αυτούς τους ανθρώπους που έχασαν τα παιδιά τους. Δεν υπάρχει χειρότερη μορφή απώλειας. Το καταλαβαίνουμε και το σεβόμαστε.Οι συγκεντρώσεις ήταν μεγάλες κι αυτό δείχνει ότι σύσσωμη η κοινωνία επιδεικνύει μεγάλη ευαισθησία για το θέμα. Προσήλθε πάρα πολύς κόσμος, δύσπιστος, ενδεχομένως και αγανακτισμένος, για αυτό που αντιλαμβάνεται ως αργή διεκπεραίωση αυτής της υπόθεσης από τη δικαιοσύνη.Όμως, σίγουρα, δεν ήταν καθοδηγούμενος από κόμματα, παρά τη σφοδρή επιθυμία κομμάτων να εργαλειοποιήσουν αυτή την υπόθεση. Έτσι, μακριά από αυτά, υπάρχει μία διάχυτη πεποίθηση ότι η δικαιοσύνη προχωρά αργά, ακόμα και με πρόθεση συγκάλυψης.Εγώ αυτό που έχω να πω είναι ότι σίγουρα δεν είναι, και δεν ήταν ποτέ, πρόθεση αυτής της κυβέρνησης να συγκαλύψει οτιδήποτε. Δεν τη συμφέρει. Από εκεί και πέρα, πρέπει να προχωρήσει η διαδικασία της δικαιοσύνης. Δεν είναι απλή υπόθεση· είναι πάρα πολύ σύνθετη υπόθεση και, προφανώς, οι έρευνες πρέπει να επεκταθούν σε όλες τις εκφάνσεις της».
