Η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), την Άρσις, τη ΜΕΤΑδραση και το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, εγκαινιάζουν σήμερα τον εθνικό μηχανισμό για τον έγκαιρο εντοπισμό και τη μεταφορά σε ασφαλή στέγαση παιδιών που είναι άστεγα ή διαβιούν σε επισφαλείς συνθήκες.
Ο Εθνικός Μηχανισμός περιλαμβάνει μια 24ωρη τηλεφωνική γραμμή για την ταυτοποίηση και τον εντοπισμό παιδιών σε ανάγκη (0030- 2132128888 και 0030- 6942773030, μέσω WhatsApp ή Viber), η οποία είναι διαθέσιμη σε έξι γλώσσες, (Δευτέρα – Παρασκευή 08:00 – 22:00, Σάββατο 11:00 – 19:00).
Η γραμμή παρέχει καθοδήγηση σε παιδιά, πολίτες, τοπικές και δημόσιες αρχές, σχετικά με τα βήματα και τις ενέργειες που πρέπει να πραγματοποιηθούν από τον εντοπισμό ενός ασυνόδευτου παιδιού μέχρι την τοποθέτησή του σε δομές επείγουσας φιλοξενίας.
Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, παρέχεται στα ασυνόδευτα ανήλικα υλική και ψυχοκοινωνική στήριξη, διερμηνεία, ασφαλής συνοδεία εκτός δομής φιλοξενίας, εκπροσώπηση κατά τις διαδικασίες καταγραφής ενώπιον των Αρχών και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μέσω κινητών μονάδων, κέντρων ημέρας και γραφείων πληροφόρησης που τίθενται σε λειτουργία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Τα ασυνόδευτα παιδιά στις δομές επείγουσας φιλοξενίας λαμβάνουν εξειδικευμένες υπηρεσίες και περαιτέρω υποστήριξη μέχρι τη μεταφορά τους σε δομές μακροπρόθεσμης φιλοξενίας, βάσει μιας τυποποιημένης διαδικασίας αξιολόγησης των αναγκών του παιδιού, του ιστορικού του, καθώς και των διαθέσιμων επιλογών στην Ελλάδα.
Ο Εθνικός Μηχανισμός για τον Εντοπισμό και την Προστασία ασυνόδευτων παιδιών στόχο έχει να αποτελέσει την επιχειρησιακή εναλλακτική στην πρακτική της προστατευτικής φύλαξης η οποία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια από την Ελληνική αστυνομία ως ενδιάμεσο μέτρο προστασίας, ελλείψει θέσεων σε κατάλληλες δομές φιλοξενίας.
«Η νομοθετική κατάργηση της προστατευτικής φύλαξης συνοδεύεται από την υλοποίηση ενός εναλλακτικού μοντέλου φροντίδας για την ταυτοποίηση, τον εντοπισμό και την επείγουσα στέγαση ασυνόδευτων παιδιών που βρίσκονται σε επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης. Κατά το προηγούμενο έτος, καταφέραμε να παρέχουμε επαρκή προστασία σε όλα τα ασυνόδευτα παιδιά που διαβιούσαν εκτός των κέντρων υποδοχής στα νησιά, όπως επίσης και σε εκείνα που βρίσκονταν σε αστυνομικά τμήματα ή σε κατάσταση αστεγίας. Φέτος κάνουμε ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Ο εθνικός μηχανισμός για την ταυτοποίηση και την επείγουσα στέγαση ανηλίκων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής μας. Αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη της εξαφάνισης παιδιών και ως εκ τούτου είμαστε ιδιαίτεραχαρούμενοι που ανακοινώνουμε αυτή την τόσο ουσιώδη στρατηγική για την προστασία τωνασυνόδευτών ανηλίκων στη χώρα μας», δήλωσε η Ειρήνη Αγαπηδάκη, Ειδική Γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
«Η Ύπατη Αρμοστεία είναι περήφανη για τη συμμετοχή της σε αυτή την πρωτοβουλία η οποία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση δύο μακροχρόνιων προκλήσεων για τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα: του αυξημένου κινδύνου αστεγίας και της παρατεταμένης παραμονής παιδιών σε αστυνομική κράτηση. Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα, μαζί με την Ειδική Γραμματεία και άλλους εταίρους, για να υποστηρίξουμε τα παιδιά σε ανάγκη», δήλωσε η Mireille Girard, Αντιπρόσωπος (a.i.) της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Με τις αυξημένες ροές αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα μετά το 2015, εκατοντάδες ασυνόδευτα παιδιά βρέθηκαν στη χώρα μας, χωρίς να λαμβάνουν την απαραίτητη στήριξη, στέγαση ή καθοδήγηση, εν μέρει λόγω των υπερφορτωμένων δομών υποδοχής στην Ελλάδα. Τα ασυνόδευτα ανήλικα συχνά κατέληγαν σε αστυνομικά τμήματα και κέντρα κράτησης και παρέμεναν εκεί για μακρές περιόδους υπό ακατάλληλες συνθήκες. Η πρακτική της παραμονής ασυνόδευτων παιδιών σε δομές κράτησης λάμβανε χώρα για σχεδόν 20 χρόνια, πλήττοντας σχεδόν 100 παιδιά το μήνα απ’ το 2017. Η πρακτική αυτή, η οποία οδήγησε σε δικαστικές αποφάσεις εναντίον της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και έχει κατακριθεί ευρέως από φορείς προστασίας δικαιωμάτων, καταργήθηκε νομικά το Δεκέμβρη του 2020.
Παρά τις προσπάθειες εξεύρεσης λύσεων για τα ασυνόδευτα παιδιά που είναι άστεγα, μεταξύ άλλων και μέσω του προγράμματος μετεγκατάστασης σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη, υπάρχουν ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα ασυνόδευτα ανήλικα χωρίς ασφαλή στέγαση, τα οποία παραμένουν εκτεθειμένα σε κακοποίηση, εκμετάλλευση και άλλους κινδύνους, ειδικά στα αστικά κέντρα.
Ο Εθνικός Μηχανισμός για τον Εντοπισμό και την Προστασία ασυνόδευτων παιδιών υλοποιείται απ’ την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, με την υποστήριξη ειδικών συνεργατών της Ύπατης Αρμοστείας, ενώ, σε επιχειρησιακό επίπεδο οι οργανώσεις Άρσις, ΜΕΤΑδραση και Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού συμβάλλουν παρέχοντας κινητές μονάδες, κέντρα ημέρας, γραφεία πληροφόρησης και ομάδες διαχείρισης ατομικών υποθέσεων. Ο ΔΟΜ παρέχει δομές επείγουσας φιλοξενίας. Ο Μηχανισμός συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης.
