Η κατάσταση που επικρατούσε στο πεδίο των ασυνόδευτων ανηλίκων πριν τη σύσταση της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, ήταν κατά γενική ομολογία δραματική. Εκατοντάδες ασυνόδευτα παιδιά σε αυτοσχέδια παραπήγματα, στην αποκαλούμενη ζούγκλα σε Μόρια και Βαθύ, χωρίς εποπτεία, χωρίς προστασία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων, δεν είχαν καν εφαρμοστεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, με αποτέλεσμα οι Αρχές να αγνοούν την ύπαρξη τους. Επιπλέον, ο αριθμός των δομών μακροχρόνιας φιλοξενίας ήταν πραγματικά ανεπαρκής συγκριτικά με τις ανάγκες της χώρας για τη διαχείριση του πληθυσμού των ασυνόδευτων παιδιών. Μετά την προσφυγική κρίση του 2015, αναπτύχθηκαν διάφοροι τύποι δομών φιλοξενίας κυρίως προσωρινής, με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου της υπερσυγκέντρωσης ασυνόδευτων ανηλίκων στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, σε αστυνομικά τμήματα και σε επισφαλείς συνθήκες. Ωστόσο, παρά τις όποιες
προσπάθειες, δεν υπήρξε ποτέ ένας συντονισμένος και μακρόπνοος σχεδιασμός για την υποδοχή και προστασία των ασυνόδευτων παιδιών με αποτέλεσμα οι εκάστοτε αρμόδιες αρχές να ακολουθούν τις εξελίξεις δημιουργώντας ad hoc παρεμβάσεις και προσωρινές λύσεις όπως προσωρινοί καταυλισμοί, ξενοδοχεία προσωρινής φιλοξενίας κ.ο.κ., με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειονότητα των ασυνόδευτων ανηλίκων να βρίσκεται εκτός κατάλληλου πλαισίου προστασίας.
Η ίδρυση της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων τον Μάρτιο του 2020 προέκυψε ως αναγκαιότητα, αφενός εξαιτίας της δραματικής κατάστασης στην οποία βρίσκονταν τα ασυνόδευτα ανήλικα στη χώρα μας δύο χρόνια πριν, αφετέρου λόγω του κατακερματισμού των αρμοδιοτήτων που δεν επέτρεπαν την έγκαιρη και αποτελεσματική ανταπόκριση για την κάλυψη των αναγκών αυτού του ευάλωτου πληθυσμού. Χαρακτηριστικές είναι οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών, αλλά και του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά τα προηγούμενα έτη, που τεκμηρίωναν την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Με τη σύσταση της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων συγκεντρώθηκαν οι περισσότερες αρμοδιότητες για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας ένα ολοκληρωμένο
σχέδιο προστασίας αυτού του πληθυσμού. Έτσι, σήμερα, είκοσι μήνες μετά, η κατάσταση δε θυμίζει σε τίποτα το παρελθόν.
Καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα οικοσύστημα προστασίας που εγγυάται
ότι κάθε ασυνόδευτο παιδί απολαμβάνει τη φροντίδα και την προστασία που έχει ανάγκη και εξαλείψαμε φαινόμενα που έθεταν τα ασυνόδευτα παιδιά σε κίνδυνο, βία και εκμετάλλευση.
Θέσαμε συγκεκριμένους στόχους και αναπτύξαμε για πρώτη φορά μια ολιστική εθνική στρατηγική για τα ασυνόδευτα ανήλικα στη χώρα μας. Έτσι, η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων εκπλήρωσε την αποστολή της και μάλιστα, εν μέσω πανδημίας, επιτυγχάνοντας απτά αποτελέσματα, τέτοια που δεν καταγράφηκαν από καμία άλλη κυβέρνηση στο παρελθόν.
