Συνέντευξη στην εκπομπή ‘’NEWSROOM’’ της ΕΡΤΝEWS με τον Μάκη Προβατά και τη Στέλλα Παπαμιχαήλ, έδωσε ο Διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάριος Καλέας.
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης του κ. Καλέα.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Μπορούμε να καλωσορίσουμε εδώ στο στούντιο κοντά μας τον κύριο Μάριο Καλέα, είναι Διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και Αναπληρωτής Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το άσυλο. Επομένως, η εμπειρία σας είναι αρκετά έτσι μακρά και επί της ουσίας.
Μάκης Προβατάς :
Ο πρώτος Έλληνας από ότι διαβάσαμε.
Μάριος Καλέας :
Καλημέρα και ευχαριστώ για την πρόσκληση.
Μάκης Προβατάς:
Τι δημιούργησε την ανάγκη να υπάρξει ένας Έλληνας για πρώτη φορά σε τέτοια υψηλή θέση;
Μάριος Καλέας :
Κοιτάξτε, ήταν μια τιμή για μένα, έτσι, η εκλογή από τους ομολόγους μου των αντίστοιχων υπηρεσιών ασύλου των κρατών -μελών, αλλά στην ουσία πρόκειται για μια αναγνώριση της εθνικής προσπάθειας που γίνεται όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα και όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης και ειδικότερα όσον αφορά στη διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου. Μπορεί στη χώρα μας, για διάφορους λόγους να μην αναγνωρίζουμε και να υποτιμούμε την προσπάθεια που έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια στη μετανάστευση, αλλά πιστέψτε με στα διεθνή φόρα και στα διεθνή όργανα χαίρουμε της εκτίμησης ως χώρας, ως Υπουργείου και ως ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου. Και στο πλαίσιο αυτό έγινε και η συγκεκριμένη εκλογή.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Για τον τρόπο αντιμετώπισης λέτε, επειδή είμαστε και η πρώτη χώρα υποδοχής σε πολλές περιπτώσεις, για τον τρόπο αντιμετώπισης και των ανθρώπων αυτών που έρχονται εδώ στη χώρα μας;
Μάριος Καλέας :
Είμαστε μια από τις χώρες πρώτης γραμμής εμείς, η Κύπρος, η Ιταλία, η Ισπανία και η Μάλτα έχουμε πληγεί τα τελευταία χρόνια, την τελευταία δεκαετία από δυσανάλογα υψηλές μεταναστευτικές πιέσεις και παρά τις όποιες αδυναμίες τουλάχιστον στο παρελθόν, έχουμε καταφέρει να ανταπεξέλθουμε με πολύ ικανοποιητικό βαθμό.
Μάκης Προβατάς :
Πάντως υπάρχουν, ξέρετε, είναι και πολύ εύκολο να δημιουργηθεί μια εικόνα, κυρίως λόγω διαδικτύου. Ας πούμε έγινε αυτό το περιστατικό προχθές στην Ερμού που η κοπέλα γλίτωσε από καθαρή τύχη από έναν 33χρονο Ιρακινό, καθόταν εκεί, την μαχαίρωσε ..τα γνωστά.. λέγοντας ότι τον παρακολουθεί και τα λοιπά. Με βάση αυτό το περιστατικό, ξαφνικά στο διαδίκτυο που πια δυστυχώς πρέπει να το λαμβάνουμε υπόψη σε κάποια πράγματα, άρχισαν να κυκλοφορούν διάφορα για τους μετανάστες που έρχονται. Τι κάνει η ελληνική πολιτεία;
Μάριος Καλέας :
Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι ο συγκεκριμένος πολίτης τρίτης χώρας Ιρακινός εν προκειμένω ήρθε από τη Γερμανία, ήταν αναγνωρισμένος πρόσφυγας από το γερμανικό κράτος. Ουδέποτε..
Μάκης Προβατάς :
Ήρθε νόμιμα επομένως ;
Μάριος Καλέας :
Ήρθε νόμιμα φυσικά. Κάνοντας χρήση του γερμανικού διαβατηρίου, ε.. ταξιδιωτικού εγγράφου. Ουδέποτε είχε έρθει αντιμέτωπος στο παρελθόν με τις ελληνικές αρχές, είτε την ελληνική αστυνομία, είτε τις υπηρεσίες του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Θέλω να το ξεκαθαρίσω αυτό, αλλά από εκεί και πέρα υπάρχει μια ευρύτερη παρανόηση ότι οι άνθρωποι που έρχονται παράτυπα στην Ελλάδα δεν υπόκεινται σε ελέγχους. Αυτό το πράγμα δεν ισχύει. Από τη στιγμή που κάποιος έρθει στη χώρα μας παράτυπα μέχρι τη στιγμή που λάβει άδεια διαμονής, αν λάβει άδεια διαμονής, υπόκειται σε τέσσερις διαφορετικούς βιομετρικούς ελέγχους. Με άλλα λόγια δακτυλοσκοπείται τέσσερις διαφορετικές φορές. Την πρώτη φορά για παράνομη είσοδο στη χώρα, τη δεύτερη φορά για να ελεγχθεί αν έχει υποβάλει στο παρελθόν αίτημα ασύλου, την τρίτη φορά για να δούμε αν έχει μεταβεί σε κάποιο άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την τέταρτη φορά στο πλαίσιο της άδειας διαμονής. Μέσα σε όλη αυτή τη διαδικασία, υπόκειται σε αυστηρούς ελέγχους για να ελεγχθεί το ποινικό του μητρώο. Αν υπάρχει δηλαδή κάποιο εκκρεμές ένταλμα σύλληψης, αν υπάρχει Ερυθρά αγγελία, αν υπάρχουν διωκτικά μέτρα εναντίον του, αν έχει υποπέσει σε κάποιο αδίκημα στο παρελθόν.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Άρα για αυτό το συγκεκριμένο λέτε ότι ήρθε νόμιμα και έγινε και ο έλεγχος ας πούμε των χαρτιών.
Μάριος Καλέας :
Φυσικά.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Ή δεν ξέρω τι άλλος έλεγχος γίνεται, γιατί αυτός ο άνθρωπος τώρα φάνηκε ότι πρέπει να είναι μια ψυχιατρική περίπτωση, είπε ότι την μαχαίρωσε γιατί νόμιζε ότι είναι κατάσκοπος. Υπάρχουν τέτοιοι έλεγχοι, γίνονται τέτοιοι έλεγχοι όταν έρχονται αυτοί οι άνθρωποι, εννοώ από γιατρούς για να δούνε αν όντως μπορούν να μπουν, είναι στα καλά τους, πώς να το πω;
Μάριος Καλέας:
Καταρχάς σας εξήγησα το ποινικό κομμάτι, έτσι τον έλεγχο ως προς το ποινικό σκέλος. Από κει και πέρα, όσον αφορά το ιατρικό σκέλος, να σας πω ότι πολλοί εξ αυτών πράγματι αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους παθήσεις και προβλήματα, μέσα στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης που έχουμε στα πέντε νησιά του βόρειου και βορειοανατολικού Αιγαίου, αλλά και στα Δωδεκάνησα υπάρχουνε συγκεκριμένα κλιμάκια, όπως επίσης και στον Έβρο αλλά και στη Μαλακάσα και στα Διαβατά, όπου οι άνθρωποι περνούνε από διαγνωστικά τεστ. Συνεπώς, υπάρχει δυνατότητα να διαπιστωθεί αν χρήζει ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Μάκης Προβατάς :
Ένα διαρκές ζήτημα είναι ο αριθμός των ροών. Που βρισκόμαστε τώρα, δηλαδή τώρα, ενώ σήμερα, Τρίτη 5 Μαρτίου του 2024;
Μάριος Καλέας :
Κοιτάξτε, θα σας απογοητεύσω κύριε Προβατά, δεν θα σας δώσω αριθμούς γιατί οι αριθμοί ερμηνεύονται πολλές φορές με διττό τρόπο και δημιουργούνται και κάποιες παρερμηνείες. Αυτό που θα σας πω ξεκάθαρα είναι ότι την περίοδο 2020-2022 υπήρχε μια σημαντική κάμψη στις παράτυπες αφίξεις, το οποίο..
Μάκης Προβατάς :
Λόγω κορονοϊού ήταν αυτό έτσι;
Μάριος Καλέας:
Ναι, το γεγονός αυτό αποδίδεται εν μέρει στον κορονοϊό και στους περιορισμούς που υπήρχαν τότε, αλλά και στα μέτρα που είχε λάβει η ελληνική πολιτεία ως αντιστάθμισμα στην απόπειρα εργαλειοποίησης που είχε γίνει από τη γείτονα χώρα.
Μάκης Προβατάς :
Για τον Έβρο μιλάτε;
Μάριος Καλέας :
Ακριβώς, για τον Μάρτη του 2020 στον Έβρο. Από κει και πέρα, από τα μέσα του 2022 παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση των αφίξεων, με αποκορύφωμα τον Οκτώβριο, Σεπτέμβριο, του 2023 όπου φτάσαμε στο πικ, έκτοτε όμως, από τον Οκτώβριο του 2023 λόγω των πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, αλλά κυρίως λόγω της Διακήρυξης των Αθηνών, όπου έχει εντατικοποιήσει την συνεργασία μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών αρχών, παρατηρείται σταδιακή αποκλιμάκωση των συγκεκριμένων αφίξεων.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Άρα έχει βοηθήσει η Τουρκία προφανώς, η επικοινωνία εν πάση περιπτώσει με τις αρχές της γειτονικής χώρας.
Μάριος Καλέας :
Η επικοινωνία και η συνεργασία είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με το παρελθόν.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Για να μην έρχονται τόσο πολλοί. Γιατί τώρα υπάρχει και ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή έτσι; Οπότε εκεί φαντάζομαι, περιμένουμε κάποια στιγμή να υπάρξουν ρεύματα Παλαιστινίων, εκτοπισμένων ανθρώπων από τον πόλεμο προς την Ευρώπη.
Μάριος Καλέας:
Προς το παρόν δεν έχουμε υποστεί κάποιες συνέπειες σε επίπεδο αριθμών και αφίξεων, αλλά όπως είπατε κάποια στιγμή μελλοντικά είναι αναμενόμενο να γίνει αυτό, γιατί κάθε πόλεμος, όπως ξέρετε, δημιουργεί πολύ δυσάρεστες καταστάσεις, μία εκ των οποίων είναι και οι εκτοπισμοί ανθρώπων, οπότε πιστεύω ότι κάποια στιγμή το φαινόμενο αυτό θα μας αγγίξει.
Μάκης Προβατάς :
Κάτι που δεν έχουμε πολυασχοληθεί γιατί υπάρχουν και άλλα θέματα στην επικαιρότητα των Ελλήνων, είναι το νέο σύμφωνο για το άσυλο και τη μετανάστευση. Για πείτε μας για αυτό δυο λόγια.
Μάριος Καλέας :
Κοιτάξτε, η πολιτική συμφωνία που επήλθε τον Δεκέμβριο του 2023 και εκκρεμεί βέβαια η επικύρωση του Συμφώνου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση είναι ένα, θεωρώ, διπλωματικό επίτευγμα. Είναι για πρώτη φορά και αυτό, γιατί για πρώτη φορά, οι χώρες της πρώτης γραμμής θα έχουνε οφέλη από μια τέτοια συμφωνία. Και όταν μιλάω για οφέλη αναφέρομαι στον διαμοιρασμό των ευθυνών ως προς τις ροές, στην επίδειξη αλληλεγγύης από τα κράτη μέλη στις χώρες πρώτης γραμμής, στην περαιτέρω οικονομική ενίσχυση από τα ευρωπαϊκά ταμεία αλλά και στη στήριξη από διεθνείς οργανισμούς, όπως είναι ο FRONTEX και o Ευρωπαϊκός Οργανισμός για το Άσυλο, ενώ ακόμα προβλέπεται η ομογενοποίηση των διαδικασιών, έτσι ώστε να μην υπάρχουν αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Μάκης Προβατάς :
Υπάρχουν αποκλίσεις, δηλαδή, άλλες διαδικασίες έχουμε εμείς, άλλες η Ιταλία, ας πούμε΄΄;
Μάριος Καλέας :
Ναι, ισχύει σε μεγάλο βαθμό αυτό το πράγμα, μολονότι επιδιώκεται να υπάρξει σύγκλιση ως προς τις διαδικασίες υποδοχής και ασύλου, παρατηρείται ότι κάθε κράτος μέλος εφαρμόζει ανάλογα με τις πολιτικές κατευθύνσεις αλλά και τις τοπικές ιδιαιτερότητες μια δικιά του διαδικασία, θα έλεγα.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Στη δική μας περίπτωση βλέπετε να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στις πολιτικές ασύλου σε αυτή τη φάση από ότι στο παρελθόν;
Μάριος Καλέας :
Κοιτάξτε, το άσυλο είναι μια διαχρονική πολιτισμική αξία, έτσι; H πρώτη αναφορά χορήγησης ασύλου είναι στις Iκέτιδες του Αισχύλου στην τραγωδία, όπου τότε ο Πελασγός, Μυθικός Βασιλιάς του Άργους, δίνει άσυλο στις πενήντα Δανιηλίδες οι οποίες προσέφυγαν στο Άργος για να πάρουν άσυλο. Κατόπιν, αυτή η εθνική διάσταση μετατρέπεται σε νομική διάσταση στα βυζαντινά χρόνια, στον Ιουστινιάνειο κώδικα και πάει λέγοντας, το λέω αυτό για να σας πω ότι.
Στέλλα Παπαμιχαήλ:
Είναι διαχρονικό.
Μάριος Καλέας :
Είναι διαχρονικό και δεν είναι εφεύρημα, ακριβώς.
Στέλλα Παπαμιχαήλ :
Αλλά αν χρειάζεται περαιτέρω αυστηροποίηση, αν θεωρείτε εσείς;
Μάριος Καλέας :
Ναι, τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα επιχειρούμε μια τιτάνια προσπάθεια επίσπευσης των διαδικασιών ασύλου σε συνδυασμό με αυστηροποίηση του πλαισίου, προκειμένου να αποφευχθεί η κατάχρηση του εθνικού συστήματος ασύλου και όλα αυτά χωρίς να γίνονται εκπτώσεις ως προς την ποιότητα του παραγόμενου έργου. Γενικά θέλω να σας πω ότι ο σκληρός πυρήνας των αρχών και των αξιών του ασύλου, που είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής από πιθανή δίωξη, είναι κάτι το οποίο είναι σταθερό. Από κει και πέρα υπάρχει τροποποίηση και μεταβολή των διαδικασιών ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές της και τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Για παράδειγμα, δείτε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δείτε τον εμφύλιο πόλεμο στο Σουδάν και στη Συρία. Δείτε τη Γάζα που αναφέρατε.
Μάκης Προβατάς:
Από την υποσαχάρια Αφρική μια που το αναφέρατε, έχουμε;
Μάριος Καλέας:
Έχουμε μια σταθερή άφιξη από διάφορες χώρες του Σαχέλ, ναι, λόγω της κατάστασης που επικρατεί.
Μάκης Προβατάς :
Και μια που λέγατε αυτό πριν για το νέο Σύμφωνο, είναι στις Βρυξέλλες ο Υπουργός και μίλησε για προστασία των συνόρων και περισσότερη αλληλεγγύη, τη ζήτησε δηλαδή. Πώς ακριβώς γίνεται και το ένα και το άλλο;
Μάριος Καλέας:
Είναι κάτι το οποίο προβλέπεται στο Pact για το οποίο κάναμε ήδη λόγο. Πρόκειται να ενεργοποιηθούν ειδικοί μηχανισμοί κρίσεων στα σύνορα σε περίπτωση που
Μάκης Προβατάς :
Για πρώτη φορά θα γίνει αυτό;
Μάριος Καλέας:
Θα γίνει για πρώτη φορά ναι,, προβλέπεται καλύτερη διαχείριση των συνόρων και ενίσχυση των…
Μάκης Προβατάς:
Πρακτικά τι σημαίνει καλύτερη διαχείριση συνόρων , τι σημαίνει πρακτικά;
Μάριος Καλέας :
Θα υπάρχει μεγαλύτερη ενίσχυση από τον FRONTEX, θα υπάρχει μια σταχυολόγηση των αιτημάτων ασύλου κατά την εξέτασή τους στα σύνορα και ούτω καθεξής, υπάρχουν διάφορες διαδικασίες.
Μάκης Προβατάς :
O FRONTEX να μην περνάνε τα σύνορα, δηλαδή, να μην περνάνε τα θαλάσσια σύνορα κάποιοι;
Μάριος Καλέας :
Γνωρίζετε το καταστατικό του FRONTEX προβλέπει την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων..
Μάκης Προβατάς:
Συνόρων ναι
Στέλλα Παπαμιχαήλ:
Μάλιστα.
Μάκης Προβατάς:
Και επίσης κάτι που έχει ενδιαφέρον μόνο επειδή δημιούργησε πολύ μεγάλο ντόρο αυτό το νομοσχέδιο, δόθηκε λέει, η πρώτη άδεια διαμονής σε μετανάστη με τουλάχιστον τρία χρόνια συνεχούς παραμονής στην Ελλάδα και τονίστηκε αυτό, ως η πρώτη, έτσι, επιτυχημένη, το πρώτο επιτυχημένο περιστατικό αυτού του νομοσχεδίου. Τι λέτε για αυτό;
Μάριος Καλέας :
Η πολιτική του υπουργείου μας είναι, ότι από τη μια θέλουμε να αυστηροποιήσουμε τις διαδικασίες ως προς την παράτυπη μετανάστευση, αλλά από εκεί και πέρα, θα πρέπει να υπάρξουν και νόμιμοι οδοί μετανάστευσης. Στο πλαίσιο αυτό ψηφίστηκε η συγκεκριμένη ρύθμιση που δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται στη χώρα μας τα τελευταία τρία έτη και πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και κριτήρια, όπως είναι η προσφορά εργασίας, να μπορέσουν να πάρουν μια άδεια διαμονής, οπότε νομίζω ότι το χαιρετίζουμε ως πρωτοβουλία.
Στέλλα Παπαμιχαήλ:
Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ κύριε Καλέα.
Μάριος Καλέας :
Να είστε καλά.
Μάκης Προβατάς :
Και συγχαρητήρια για τη θέση
Μάριος Καλέας :
Ευχαριστώ πολύ, να είστε καλά.
