Η Ελλάδα, λόγω γεωγραφικής θέσης στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης, γειτνιάζει με τη Μέση Ανατολή, μια περιοχή που παράγει πρωτογενώς, λόγω οικονομικής δυσπραγίας και πολέμων, ιδίως μετά την επονομαζόμενη Αραβική Άνοιξη του 2011, πολλές ροές. Επίσης, η Μέση Ανατολή και δευτερογενώς έχει καταστεί βασικός δίαυλος για ροές από τη νότια Ασία και την υποσαχάρια Αφρική. Έτσι, έχει βρεθεί η χώρα μας τα τελευταία χρόνια στην πρώτη γραμμή για την αντιμετώπιση του προβλήματος της παράτυπης μετανάστευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Την προηγούμενη τετραετία καταφέραμε έναν άθλο και ελέγξαμε τις ροές της παράτυπης μετανάστευσης, παρά τις προσπάθειες, όχι μόνο των πανίσχυρων εγκληματικών δικτύων των διακινητών με τις πολλαπλές διασυνδέσεις, αλλά και της γείτονός μας στα ανατολικά.
Επιπλέον, δημιουργήσαμε δομές φιλοξενίας των αιτούντων ασύλου, που εξασφαλίζουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. Φροντίσαμε τα ασυνόδευτα ανήλικα και τους ευάλωτους και προχωρήσαμε σε μια σειρά προγραμμάτων ένταξης με «όχημα» κυρίως την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήταν λάθος να εφησυχάσουμε και να επαναπαυθούμε στην επιτυχία μας. Η πίεση στα εξωτερικά σύνορά μας, που είναι και εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, παραμένει και αποδεικνύεται από τις εκατοντάδες αποτυχημένες απόπειρες παράτυπης εισόδου που αποτρέπονται καθημερινά χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Λιμενικού και της Αστυνομίας. Οι συνθήκες σήμερα στη νότια και την ανατολική Μεσόγειο είναι τέτοιες που μας καλούν σε αυξημένη επαγρύπνηση, ιδίως τώρα κατά τους θερινούς μήνες.
Η σημερινή μου ομιλία επί των προγραμματικών δηλώσεων της Κυβέρνησης για την πολιτική μετανάστευσης και ασύλου διεξάγεται στον απόηχο της μεγάλης ναυτικής τραγωδίας της Πύλου που συγκλόνισε το πανελλήνιο και τη διεθνή κοινή γνώμη, αλλά και έγινε αφορμή για ένα μπαράζ επιθέσεων σε βάρος της πατρίδας μας από κάποια μέσα ενημέρωσης του εξωτερικού.
Αυτή τη στιγμή διεξάγεται μια ανεξάρτητη δικαστική έρευνα, τα πορίσματα της οποίας δεν γνωρίζω και δεν μπορώ να γνωρίζω. Αυτό που θέλω να ξεκαθαρίσω είναι ότι τα αναμένουμε, ότι ακούμε με προσοχή όλα τα σχόλια όσο κακόπιστα και αν ενίοτε είναι και ότι πρώτη μας προτεραιότητα είναι η διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής.
Κανείς δεν είναι πιο ανθρωπιστής από εμάς και σε κανέναν δεν αναγνωρίζουμε το μονοπώλιο του ανθρωπισμού. Άλλωστε, οι δικές μας εθνικές αρχές, το ελληνικό Λιμενικό ήταν αυτό που διέσωσε όσους διασώθηκαν. Ούτε οι ΜΚΟ ούτε κάποιοι ξένοι ανταποκριτές ούτε Ευρωβουλευτές. Το ελληνικό Λιμενικό με αυτοθυσία έχει διασώσει τα τελευταία χρόνια δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που εμπιστεύτηκαν τη ζωή τους στους εγκληματίες διακινητές.
Είναι, όμως, άλλο διάσωση και άλλο διευκόλυνση των διακινητών, όπως επιδιώκουν κάποιοι. Είμαστε ανθρωπιστές, αλλά δεν είμαστε αφελείς. Ένα πράγμα θα πρέπει να είναι βέβαιο. Αυτή η Κυβέρνηση, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν θα επιτρέψει το ζήτημα της παράτυπης μετανάστευσης και της προστασίας των συνόρων να υποκλαπεί από τις εμμονές και την υποκριτική ιδεοληψία της μιας πλευράς ή τον λαϊκισμό και την εχθροπάθεια της άλλης. Πρόθεσή μας είναι να επιμείνουμε στη δίκαιη, αλλά αυστηρή πολιτική που δίνει λύση στο πρόβλημα και πατάσσει τα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών.
Στο πλαίσιο αυτό καλωσορίζουμε την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διερευνήσει την κακόβουλη και εκ του πονηρού επιλεκτική διαρροή εσωτερικών εγγράφων της Frontex, που σκοπό έχουν να δημιουργήσουν ένα κλίμα πίεσης και διχασμού, ώστε να αποδυναμωθεί η προσπάθειά μας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η μετανάστευση ως παράτυπη είναι πρόβλημα που χρήζει αντιμετώπισης. Όμως, ως νόμιμη, με κανόνες και ελέγχους, βάσει των δικών μας εθνικών προτεραιοτήτων, είναι και μια μεγάλη πρόκληση που χρήζει διαχείρισης προς όφελος του εθνικού συμφέροντος, της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
Στο διττό αυτό πλαίσιο η μεταναστευτική πολιτική και η πολιτική ασύλου μας βασίζεται σε τέσσερις αρχές. Πρώτον, των υποχρεώσεων της χώρας, όπως αυτές προκύπτουν από τις διεθνείς συμβάσεις που έχουμε υπογράψει, αλλά και της επιλογής μας η Ελλάδα να έχει στην προμετωπίδα της εξωτερικής της πολιτικής τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Δεύτερον, της ασφάλειας της χώρας και των συνόρων της. Τρίτον, της κοινωνικής συνοχής και της ομαλής ένταξης των μεταναστών. Και τέταρτον, των εξελισσόμενων αναγκών της ελληνικής οικονομίας.
Βασική μας προτεραιότητα είναι η πάταξη της παράτυπης μετανάστευσης, η οποία περνά, όχι μόνο μέσα από τη φύλαξη των συνόρων μας και τις διεθνείς πρωτοβουλίες για την επιτήρηση του ευρύτερου χώρου της Μεσογείου, αλλά και μέσα από τη δημιουργία και την ενίσχυση νόμιμων οδών μετανάστευσης.
Αυτό σημαίνει αντιμετώπιση του προβλήματος στην «πηγή» του, αλλά και δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων για όσους χρήζουν ασύλου και διεθνούς προστασίας, με παράκαμψη των εγκληματικών δικτύων των διακινητών, μέσα από την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας ιδίως με τις ενδιάμεσες χώρες, αλλά και νόμιμες οδούς μετανάστευσης και εργασίας στην πατρίδα μας, με βάση τις δικές μας και μόνο ανάγκες και προτεραιότητες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στόχος μας είναι, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να μην καθορίζουν τα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών ποιος μπαίνει και ποιος δεν μπαίνει στην Ευρώπη. Έχουμε σημειώσει πρόοδο, αλλά έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας και προς την κατεύθυνση αυτή θα εργαστούμε με πάθος.
Ας είμαστε, όμως, ειλικρινείς. Η ελληνική οικονομία, χάρη στη ραγδαία ανάπτυξή της, έχει έλλειψη σε εργατικά χέρια σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η γεωργία, ο τουρισμός, η εστίαση και οι κατασκευές. Σήμερα οι αποκεντρωμένες διοικήσεις όλης της χώρας έχουν κατακλυστεί από δεκάδες χιλιάδες αιτήματα μετακλήσεων για εποχικούς εργάτες.
Επιπλέον, η οικονομία μας χρειάζεται να μπορεί να προσελκύει εξειδικευμένο προσωπικό σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, όπως κάνουν πολλές άλλες αναπτυγμένες χώρες, κατ’ αρχήν των Ελλήνων της διασποράς, αλλά και άλλων. Αυτή τη στιγμή υπάρχει διεθνώς ένας εντεινόμενος ανταγωνισμός για την προσέλκυση ταλέντων. Από την έκβασή του θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό ποιες χώρες θα βρεθούν στην πρωτοπορία του εικοστού πρώτου αιώνα και ποιες θα μείνουν πίσω.
Η Κυβέρνησή μας έχει υπογράψει δύο διμερείς συμφωνίες, με την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές, που διευκολύνουν τη λελογισμένη και με κανόνες εποχική μετανάστευση για εργασία και ταυτόχρονα πατάσσουν την παράτυπη, αφού προβλέπουν τον υποχρεωτικό επαναπατρισμό. Υποχρεωτικό επαναπατρισμό! Πρόθεσή μας είναι η υπογραφή και άλλων τέτοιων συμφωνιών όπου χρειάζεται, αλλά και ο εκσυγχρονισμός και η πλήρης ψηφιοποίηση του συστήματος αδειοδότησης, που σήμερα παρουσιάζει αρρυθμίες και καθυστερήσεις.
Δεύτερος κεντρικός μας στόχος είναι η ενίσχυση των πολιτικών ένταξης, αλλά και της προστασίας των ευάλωτων, όχι μόνο των ανηλίκων, με αξιοποίηση τόσο των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων του Ταμείου Ανάκαμψης, όσο και των βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών. Θέλουμε την πλήρη ένταξη με προγράμματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και ψυχολογικής υποστήριξης όλων όσων δικαιούνται προστασίας, αλλά και την αποπεριθωριοποίηση, καθώς το περιθώριο «τρέχει» το έγκλημα και την παραβατικότητα πληθυσμών που βρέθηκαν στην πατρίδα μας και δεν μπορούν να επιστρέψουν στις δικές τους.
Τρίτος στόχος δεν μπορεί παρά να είναι η οικοδόμηση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου. Η πολυδιάσπαση και η αντιπαράθεση μεταξύ των κρατών – μελών ευνοεί το έγκλημα και την αναποτελεσματικότητα σε βάρος όλων μας. Ιδίως σε συνθήκες ελεύθερης διακίνησης προσώπων χάρη στη μεγάλη κατάκτηση του Σένγκεν μπορεί να οδηγήσει εκ νέου σε καταστροφικές κρίσεις, όπως ζήσαμε στο πρόσφατο παρελθόν.
Η αλήθεια είναι ότι πρόσφατα συμφωνήθηκε για πρώτη φορά η υποχρεωτική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών – μελών, ένα πάγιο αίτημα της χώρας μας και όλων των χωρών επίσης πρώτης υποδοχής. Όμως, προφανώς η πρόσφατη συμφωνία στο Λουξεμβούργο είναι προϊόν συμβιβασμού και εμείς την αντιλαμβανόμαστε ως βήμα και σε καμία περίπτωση ως κατάληξη και τελικό στόχο.
Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για μια συνεκτική που εν τέλει θα είναι και η μόνη αποτελεσματική κοινή ευρωπαϊκή πολιτική, με κοινούς κανόνες, χρηματοδότηση, αλληλεγγύη και επιβολή, συμπεριλαμβανομένου και ενός κοινού και σφριγηλού υποχρεωτικού μηχανισμού επαναπατρισμού των παράτυπα εισερχόμενων
Προς το παρόν, ωστόσο, κάνω έκκληση στις δυνάμεις της Αντιπολίτευσης που αντιπροσωπεύονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο –και αναφέρομαι, κύριε Κατρίνη, και σε εσάς στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ προφανώς- να στηρίξουν τη Συμφωνία εκεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γιατί παρά τις δικαιολογημένες αιτιάσεις, η εναλλακτική είναι το υπάρχον καθεστώς που είναι πολύ –μα, πολύ- λιγότερο ικανοποιητικό.
Πιο συγκεκριμένα, άξονες της πολιτικής μας είναι η πλήρης ψηφιοποίηση και απλοποίηση των διαδικασιών. Τα έχω αναλυτικά, θα τα καταθέσω για τα Πρακτικά, γιατί ο χρόνος έχει τρέξει πολύ πιο γρήγορα από ό,τι περίμενα. Θα τους πω σε τίτλους τους άξονες.
Οι άξονες είναι, λοιπόν, οι εξής: α) η πλήρης ψηφιοποίηση και απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και ούτω καθεξής, με πλήρες αρχείο των αδειών μόνιμης παραμονής και εργασίας, β) η ολοκλήρωση του εκσυγχρονισμού των δομών φιλοξενίας και μετατροπή κάποιων σε ειδικού σκοπού για ευάλωτους και ούτω καθεξής, γ) η κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών με προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και η συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας, δ) η προστασία των ευάλωτων μεταναστευτικών πληθυσμών, όπως οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και ε) η εξωτερική διάσταση με διμερείς συμφωνίες μετανάστευσης προς όφελος της οικονομίας, όπως κάναμε ήδη, καθώς και η δυναμική συμμετοχή μας στη διαμόρφωση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής.
Κλείνοντας και εν όψει της συνάντησης του Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους, θα ήθελα να σημειώσω ότι επιδίωξή μας είναι η επίτευξη συνεργασίας με την Τουρκία στη διαχείριση των παράτυπων ροών. Η Τουρκία επηρεάζει τέσσερις ακόμα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός από εμάς, την Ιταλία, τη Μάλτα, προφανώς τη Βουλγαρία, αλλά ακόμα περισσότερο και από εμάς την Κύπρο, όπου έχουμε την εμπλοκή με τα Κατεχόμενα και την πρόσθετη δυσκολία φύλαξης της «πράσινης γραμμής» που δεν θέλουμε να μετατραπεί σε σκληρό διεθνές σύνορο.
Η δήλωση του 2016 δεν λειτουργεί με ευθύνη της Τουρκίας. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχουν ενδείξεις μιας πρώτης καλής θέλησης στο ζήτημα της διαχείρισης των όποιων ροών μέσω των νησίδων του ποταμού Έβρου. Δεν τρέφουμε αυταπάτες, αλλά θέλουμε να εξαντλήσουμε τα περιθώρια συνεργασίας με καλή πίστη και μπορούμε μέσα από την Ευρώπη –και στέλνω μήνυμα- να βοηθήσουμε τη γείτονα στη διαχείριση και του δικού της μεγάλου προβλήματος μεταναστών και προσφύγων που έχει, ιδίως σήμερα μετά τον καταστροφικό σεισμό του περασμένου Φεβρουαρίου.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το μεταναστευτικό βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, όχι πάντα με τον σωστό τρόπο και για τους σωστούς λόγους. Δεν είναι μόνο πρόβλημα, αλλά είναι και πρόκληση. Δεν χρειάζεται να μας διχάσει. Αυτό που χρειάζεται είναι λύσεις εφικτές και υλοποιήσιμες προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας, ούτε κραυγές ούτε κροκοδείλια δάκρυα. Για την Ευρώπη η δευτερογενής πολιτική εκμετάλλευσή του είναι μια υπαρξιακή απειλή. Μπορεί να διαλύσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα, τη μεγαλύτερη κατάκτηση των ευρωπαϊκών λαών μεταπολεμικά.
Δικός μας στόχος είναι να το αποτρέψουμε. Η Νέα Δημοκρατία ως η μεγαλύτερη πολιτικά δύναμη της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς σήμερα και η κατ΄εξοχήν εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού κέντρου θα συνεχίσει και την επόμενη τετραετία να υπερασπίζεται τη γραμμή του ορθού λόγου και της κοινής λογικής, με ανθρωπισμό, χωρίς αφέλειες και με γνώμονα το συμφέρον του τόπου.
Είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε και προσβλέπω ειλικρινά στη συνεργασία όλων μας.
Σας ευχαριστώ.
